Praktično obrazovanje
PRAKTIČNO OBRAZOVANJE
Zakonom o stručnom obrazovanju, u članu 35, pored ostalih oblika obrazovno-vaspitnog rada, definiše se i praktično obrazovanje (praktična nastava). Članom 37 istog zakona utvrđuje se profesionalna praksa koja se izvodi nakon završetka nastavne godine za učenike koji su praktično obrazovanje ostvarili u objektima škole. Profesionalna praksa se ne ocjenjuje ali je uslov za napredovanje u viši razred. Zakonom je utvrđeno da se način organizovanja i trajanje profesionalne prakse utvrđuje obrazovnim programom, dok se praktično obrazovanje obavlja radi primjene teorijskih znanja u praksi i sticanja novih vještina.
Praktično obrazovanje se izvodi u objektima škole (radionice, ekonomije, kabineti, laboratorije, đačke zadruge) i u objektima van škole (ustanove, preduzeća i preduzetnici). Praktično obrazovanje se izvodi za odjeljenje ili za grupu učenika istog razreda, a broj učenika se utvrđuje obrazovnim programom.
Izvođači u stručnom obrazovanju mogu biti škole ili škole zajedno sa poslodavcima, u skladu sa obrazovnim programom. Obrazovanje kod poslodavca (dualni oblik) realizuje se u skladu sa Zakonom o stručnom obrazovanju i Individualnim ugovorom o obrazovanju koji je definisan Zakonom.
Nivo postignuća pratičnog obrazovanja učenika koji se obrazuju kod poslodavca (dualni oblik) provjeravaju škola i poslodavac na kraju svake nastavne godine. Način ocjenjivanja i postupak provjere postignuća praktičnog obrazovanja kod poslodavca propisuje Ministartsvo.
Nivo postignuća praktičnog obrazovanja učenika u školi procjenjuje i ocjenjuje nastavnik praktične nastave u skladu sa Zakonom i obrazovnim programom.
Za vrijeme praktičnog obrazovanja učenici vode Dnevnik praktične nastave i Dnevnik profesionalne prakse.
U odnosu na ponuđena zakonska rješenja, u Crnoj Gori se nastava izvodi u školskom obliku, a realizacija praktičnog obrazovanja je u školi i preduzećima.
Izbor poslodavaca kod kojih učenici izvode praktičnu nastavu i profesionalnu praksu vrši škola u zavisnosti od materijalnih i kadrovskih uslova kod poslodavca i broja učenika. Međusobna prava i obaveze definišu se ugovorima između škole i poslodavca.
U zavisnoti od sektora, obrazovnog profila i privrednog ambijenta dužina profesionalne prakse je definisana obrazovnim programima u trajanju od 10-30 radnih dana, dok se obim praktičnog obrazovanja za vrijeme nastavne godine utvrđuje nastavnim planom za svaki obrazovni profil posebno.
Od početka reformskih procesa, posebna pažnja u razvoju stručnog obrazovanja posvećenja je približavanju obrazovanja i privrede kroz unapređenje socijalnog partnerstva na viši nivo i aktivnijeg učešća u svim fazama stručnog obrazovanja: planiranja, odlučivanja i realizacije. Pored unapređenja socijalnog partnerstva intezivno se radilo na stvaranju materijalnih uslova za dosljednu primjenu programskih sadržaja i dostizanja ishoda učenja definisanih obrazovnim programima. U ovom kontekstu opremeljne su mnoge školske radionice, kabineti i radionice, sopstvenim sredstvima i uz podršku međunarodnih partnera. Promjenu obrazovnog koncepta pratila je intezivna obuka nastavnika za primjenu novih pedagoških i drugih standarda u nastavi. Vrši ae obuka nastavnika za primjenu aktivnih metoda u nastavi, sa učenikom u centru pažnje, unapređenju stručnih znanja i kroz studijska putovanja na kojima su se mogla sagledati međunarodna iskustva i globalni trendovi u obrazovanju. Ove aktivnosoti su posebno bile izražene u prioritenim sektorima: turizam, poljorpivreda, ekonomija, građevinasrtvo, šumarstvo i drvoprerada, usluge, zdravstvo i socijalna zaštita i dr.
U maju 2014. godine, na inicijativu Centra za stručno obrazovanje i uz saglasnost Ministra prosvjete, Crna Gora će zvanično postati 25. članica EuroSkills asocijacije tj. Asocijacije evropskih vještina, a Centar za stručno obrazovanje je postala institucija koja će biti nosilac svih aktivnosti. EuroSkills je međunarodno takmičenje u vještinama, koje se organizuje svake druge godine u jednoj od država članica. Ovo takmičenje predstavlja promociju profesija i usmjereno je na učešće stotina talentovanih učenika, odabranih putem nacionalnih takmičenja u svojim zemljama. Tokom EuroSkills takmičenja, međunarodni industrijski partneri, vladine agencije i obrazovne ustanove, dolaze zajedno na promociju stručnog obrazovanja u Evropi. Ovo partnerstvo između učenika, državnih i privatnih institucija je jedinstveno u Evropi. EuroSkills predstavlja važnu platformu na kojoj Evropa može da se profiliše u svijetu na osnovu velikog broja različitih vještina.
Praktična nastava
Praktično obrazovanje se obavlja radi primjene teorijskih znanja u praksi i sticanja novih vještina. U toki nastavne godine praktična nastava se izvodi u objektima škole (radionice, ekonomije, kabineti, laboratorije, đačke zadruge) i u objektima van škole (ustanove, preduzeća i preduzetnici). Praktična nastava se izvodi za odjeljenje ili za grupu učenika istog razreda. U slučajevima podjele odjeljenja na grupe, broj učenika se utvrđuje obrazovnim programom.
Učešće praktičnog obrazovanja u obrazovnim profilima u odnosu na ukupan fond časova zavisi od nivoa obrazovanjai obrazovnog profila:
- Niže stručno obrazovanje najmanje 37,5%
- Srednje stručno obrazovanje u trogodišnjem trajanju najmanje 38,1%
- Srednje stručno obrazovanje u četvorogodišnjem trajanju najmanje 10,8%
- Višem stručnom obrazovanju najmanje 15%
Profesionalna praksa
U skladu sa Zakonom o stručnom obrazovanju, profesionalna praksa izvodi se nakon završetka nastavne godine za učenike koji su praktično obrazovanje ostvarili u objektima škole.
Način organizovanja i trajanja profesionalne prakse utvrđen je obrazovnim programom. Program profesionalne prakse je u korelaciji sa programima stručnih predmeta i sa programom praktičnog obrazovanja za određeno zanimanje. Profesionalna praksa se ne ocjenjuje ali je uslov za prohodnost u viši razred
Ciljevi profesionalne prakse su:
- Primjena stečenih znanja i vještina za vrijeme nastavne godine u realnom radnom okruženju.
- Razvoj profesionalne orjentacije kod učenika.
- Usaglašavanje vještina obučenih učenika po obrazovnom programu sa zahtjevima privrede.
Program profesionalne prakse donosi škola u saradnji sa poslodavcem. Termine za izvođenje profesionalna prakse određuje direktor škole na predlog Nastavničkog vijeća škole, u saradnji sa poslodavcima, u skladu sa programom profesionalne prakse.